Slaapstoornissen: welke stoornissen zijn er, hoe herken je ze en wat doe je er tegen?
Wat is een slaapstoornis precies en welke slaapstoornissen zijn er? Iedereen slaapt wel eens slecht, maar dat hoeft nog niet te betekenen dat je last hebt van een slaapstoornis. In dit artikel lees je alles over slaapstoornissen: wat het inhoudt, welke slaapstoornissen er zijn, hoe je ze herkent en wat je tegen een slaapstoornis kunt doen. Voor mildere klachten kun je verschillende slaaptips uitproberen, maar bij heftigere klachten is het altijd verstandig om deze met je huisarts te bespreken.
Wat is een slaapstoornis?
Een slaapstoornis betekent dat je slaap op een bepaalde manier verstoord wordt. Dit kan betekenen dat je slecht in slaap kunt vallen door bepaalde klachten, maar ook dat je ’s nachts wakker schrikt of iets doet waardoor je vermoeid wakker wordt. Er wordt gesproken van een slaapstoornis wanneer je gedurende langere tijd last hebt van slaapproblemen. Af en toe slecht slapen betekent dus niet dat je een slaapstoornis hebt. Gebeurt dit bijna dagelijks? Dan lijkt het erop dat je een slaapstoornis hebt en kun je het beste naar de huisarts gaan.
Hoe herken je een slaapstoornis?
Een slaapstoornis is eenvoudig te herkennen. Het meest voorkomende symptoom is een vermoeid gevoel overdag. Alle slaapstoornissen zorgen er op een bepaalde manier voor dat je niet voldoende rust krijg, waardoor je overdag vermoeid of slaperig bent. Een langdurig slaaptekort kan zorgen voor andere klachten, zoals hoofdpijn, vergeetachtigheid, minder controle over je emoties en een prikkelbaar gevoel. In de meeste gevallen merk je van een slaapstoornis dat je of iedere avond lang wakker ligt in bed of dat je ’s nachts regelmatig wakker wordt. Zeker in combinatie met de andere symptomen, duidt het op een slaapstoornis.
Welke slaapstoornissen zijn er?
Er zijn allerlei slaapstoornissen waar je last van kunt hebben, waarbij de onderstaande het meeste voorkomen:
- Hypersomnie: bij hypersomnie heb je behoefte aan erg veel slaap. Hoewel je ’s nachts en overdag veel slaapt, blijf je je moe voelen.
- Insomnie: bij insomnie kun je slecht in slaap vallen of doorslapen. Je hebt last van slapeloosheid en voelt je hierdoor overdag niet uitgerust.
- Narcolepsie: bij narcolepsie krijg je overdag slaapaanvallen die je niet kunt weerstaan. Je kunt ook last hebben van spierverslapping waardoor je in elkaar zakt, bijvoorbeeld omdat je moest lachen of boos werd.
- Pavor Nocturnus: bij Pavor Noctornus heb je last van nachtelijke angstaanvallen. Je wordt hierdoor in paniek wakker en kunt maar moeilijk weer in slaap komen.
- Rusteloze benen: bij rusteloze benen heb je een branderig gevoel in je benen, wat alleen weggaat door je benen te bewegen. Hierdoor slaap je slecht.
- Slaapritmestoornis: bij een slaapritmestoornis is je biologische klok in de war, waardoor je op de verkeerde momenten moe wordt en ’s nachts slecht in slaap komt.
- Slaapapneu: bij slaapapneu stop je ’s nachts regelmatig een aantal seconden of zelfs minuten met ademen. Hierdoor schrik je wakker wanneer je veel lucht naar binnen zuigt en hierdoor hard snurkt.
- Slaapwandelen: bij slaapwandelen begin je in je slaap met bewegen en dwaal je vaak door het huis. Je bent je hier niet bewust van en dit kan gevaarlijk zijn.
Slaapstoornissen door psychische problemen of lichamelijke klachten
Slaapstoornissen hangen in veel gevallen ook samen met psychische problemen of lichamelijke klachten. Zo kun je bijvoorbeeld slecht slapen door een angststoornis, een depressie of een burn-out. Ook lichamelijke problemen kunnen een negatief effect op je nachtrust hebben. Wanneer je lichaam pijn doet, is het lastiger om in slaap te vallen en rustig de nacht door te slapen. Ook diabetes of problemen met de schildklier kunnen de oorzaak zijn voor een slaapprobleem. Slaapproblemen worden dus niet altijd door een slaapstoornis veroorzaakt, maar kunnen ook onderliggende mentale en lichamelijke oorzaken hebben.
Wat zijn de gevolgen van een slaapstoornis?
Een slaapstoornis zorgt ervoor dat je slecht slaapt en overdag moe bent. De slaapstoornis beïnvloedt je dagelijkse leven op allerlei manieren. Zo krijg je last van een slecht humeur, hoofdpijn, prikkelbaarheid, concentratieproblemen en een verlies van controle over je emoties. Op lange termijn zijn er nog meer nadelige gevolgen, zoals meer kans op depressie, dementie en hart- en vaatziekten. Ook vermindert je weerstand wanneer je niet genoeg slaapt. Een slaapstoornis is een aanval op je gezondheid en daarom is het belangrijk om er alles aan te doen om dit te voorkomen of tegen te gaan.
Wat kun je het beste doen bij een slaapstoornis?
Wanneer je problemen met slaap hebt, is het belangrijk dat je vasthoudt aan een routine. Ga iedere dag op hetzelfde tijdstip slapen en sta op hetzelfde tijdstip op. Een gezonde leefstijl is belangrijk voor je gezondheid en slaap. Dit betekent dat je voldoende beweegt en een gebalanceerd dieet hebt. Vermijd alcohol, cafeïne vanaf het eind van de middag en teveel en vet eten in de avond. Ook kan minder schermtijd in de avond helpen. In plaats daarvan doe je een ontspannende activiteit, zoals wandelen of een boek lezen. Zorg ervoor dat je een comfortabel matras hebt en in een donkere en koele slaapkamer slaapt.
Hoe worden slaapstoornissen behandeld?
In sommige gevallen kunnen de bovenstaande tips je helpen om beter te slapen, maar bij een slaapstoornis is een behandeling vaak nodig. Wanneer je stoornis veroorzaakt wordt door je gedrag, is het belangrijk om je gedrag aan te passen met behulp van bovenstaande tips. Ook een arts kan je hierover adviseren. Het innemen van melatonine kan je helpen om je biologische klok juist te laten werken. Hierbij is het belangrijk dat je de melatonine op het juiste moment inneemt en dit doe je altijd in overleg met je huisarts. Hetzelfde geldt voor het gebruik van slaapmedicatie. Ga altijd naar je huisarts bij een slaapstoornis, zodat je de juiste behandeling kunt volgen.