Wat is slaapapneu, wat zijn de symptomen en wat kun je ertegen doen?

Slaapapneu is een bekende slaapstoornis waar zo’n vijf procent van de bevolking last van heeft, zeker wanneer ze boven de vijftig zijn. Bij slaapapneu hapert je ademhaling ’s nachts, waardoor je niet voldoende zuurstof binnenkrijgt. Vaak wordt slaapapneu niet herkend, omdat mensen dit zelf niet altijd door hebben. Wat is slaapapneu precies en hoe herken je het? Wat zijn de mogelijke oorzaken, behandelopties en wat kun je er zelf tegen doen? In dit artikel vind je antwoorden op al je vragen over slaapapneu. Deze slaapstoornis kan ernstige gevolgen hebben en daarom is het belangrijk om de stoornis vroegtijdig te herkennen.

Wat is slaapapneu?

Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij de ademhaling kort stopt tijdens het slapen. Deze korte stop wordt ook wel een apneu genoemd, waar de naam slaapapneu dus vandaan komt. Wanneer je ademhaling kort stop, wordt er direct een signaal naar je hersenen gestuurd, waardoor je kort wakker wordt om te ademen. Meestal worden mensen met slaapapneu wakker door naar adem te snakken, omdat er een gebrek aan zuurstof is. Bij slaapapneu wordt je dus vaak abrupt wakker en zo wordt je slaapritme verstoord. Er zijn twee soorten van deze ernstige slaapstoornis: centrale slaapapneu en obstructieve slaapapneu.

Centraal slaapapneu-syndroom (CSA)

Het centraal slaapapneu-syndroom (CSA) houdt in dat je hersenen geen signaal naar je ademhalingsspieren sturen, waarbij dit signaal er normaal gesproken voor zorgt dat gaat ademen. Dit resulteert erin dat je ademhaling stokt, hoewel je keelholte toegankelijk blijft voor lucht.  De apneus die je ondervindt verstoren je nachtrust. CSA komt vooral voor bij ziektebeelden zoals hart- en vaatziekten, neurologische spierziekten of bij het gebruik van verdovende middelen. Vooral kinderen of ouderen hebben last van CSA, maar dat betekent niet dat mensen die qua leeftijd daartussenin zitten het niet kunnen krijgen. In sommige gevallen worden de apneus ook veroorzaakt door medicijngebruik.

Obstructief slaapapneu-syndroom (OSA)

Bij het obstructief slaapapneu-syndroom (OSA) blokkeert je tong tijdelijk de luchtweg, waardoor je niet in staat bent om te ademen. Hierdoor stokt je ademhaling tijdelijk tot je wakker schrikt en naar lucht hapt. Het noodsignaal dat naar je hersenen wordt gestuurd door het gebrek aan zuurstof zorgt ervoor dat je luchtweg gedeblokkeerd wordt, waardoor je ook naar adem hapt. OSA komt vaker voor dan CSA en is niet per definitie gerelateerd aan specifieke ziekten. Mensen met OSA hebben dit ‘wakker’ schrikken om te ademen ’s nachts vaak niet door. Hoewel ze zich niet bewust van de apneus zijn, verstoren deze de nachtrust wel degelijk.

De symptomen van slaapapneu

Er zijn verschillende symptomen die kunnen duiden op slaapapneu. Mensen met slaapapneu snurken vaak luid met daartussenin korte pauzes. Deze pauzes zijn de apneus waarin de ademhaling kort stopt. Overdag voel je je vaak slaperig, terwijl je het gevoel hebt dat je prima geslapen hebt. Dit kan ook leiden tot klachten gerelateerd aan slaapgebrek, zoals concentratieproblemen of hoofdpijn. Bij slaapapneu woel je vaak veel in je slaap en zweet je ’s nachts. Een andere manier om het te herkennen is het hebben van een droge mond of zere keel in de ochtend.

De oorzaken van slaapapneu

Slaapapneu heeft niet één duidelijke oorzaak, maar kan door verschillende dingen veroorzaakt worden. Zo zijn er hart- en vaatziekten, neurologische spierziekten en het gebruik van verdovende middelen die CSA kunnen veroorzaken. Slaapapneu wordt ook gelinkt aan het roken van tabak of longafwijkingen. Wanneer je een afwijking aan je keel, neus of oren hebt, kan dit ook leiden tot apneus in de nacht. Dit zijn geen afwijking die je zelf gemakkelijk vaststelt, maar die pas blijken wanneer je apneus hebt. Het gebruik van slaapmiddelen of medicijnen kan ook invloed hebben.

De gevolgen van slaapapneu

Slaapapneu is een ernstige slaapstoornis met verschillende gevolgen. De apneus zorgen ervoor dat je minder zuurstof in je bloed krijgt wanneer je ademhaling stokt. Wanneer dit één keer gebeurt is dat niet heel erg, maar wanneer je meerdere keren per uur apneus van meerdere seconden hebt, heeft dit een schadelijk effect. Niet alleen je bloed, maar ook je hersenen en organen krijgen minder zuurstof, die ze wel nodig hebben. Slaapapneu zorgt voor vermoeidheid, stemmingswisselingen, concentratieproblemen en een gebrek aan energie overdag. Slaapapneu kan op de lange termijn zelfs leiden tot een hoge bloeddruk, hart- en herseninfarcten of hartritmestoornissen. Een ander mogelijk gevolg is een depressie.

De behandeling van slaapapneu

Bij slaapapneu is het verstandig om met je huisarts te praten over je klachten en hoe je deze aan kunt pakken. In sommige gevallen kun je zelf iets ondernemen om de slaapapneu tegen te gaan, maar soms is er ook een medische ingreep nodig. Er bestaat bijvoorbeeld de mogelijkheid om een beugel te dragen die voorkomt dat je tong de luchtweg blokkeert en sommige afwijkingen kunnen verholpen worden met een operatie. Bij ernstige OSA wordt er vaak gebruik gemaakt van drukbeademing. Dit betekent dat je slaapt met een kapje op je mond en neus die een permanente luchtdruk in stand houdt. Deze vorm van behandeling verhelpt het probleem niet, maar zorgt er wel voor dat je geen apneus hebt ’s nachts.

Tips om slaapapneu zelf aan te pakken

In sommige gevallen is een operatie, een beugel of drukbeademing noodzakelijk, maar soms kan het aanpassen van je leefstijl ook wonderen doen. Zorgen voor een gezonde leefstijl kan helpen tegen slaapapneu. Hierbij kun je denken aan het stoppen met roken, gewichtsvermindering, geen alcohol drinken voor het slapengaan en het vermijden van slaapmiddelen wanneer dit mogelijk is. Slaapmiddelen verslappen je spieren, waardoor je slaperig wordt, maar waardoor je ook een grotere kans op slaapapneu hebt. Wat ook helpt is het veranderen van je slaappositie. Je zorgt ervoor dat je hoofd iets hoger ligt, bijvoorbeeld door meerdere kussens te gebruiken. Wanneer je hoofd hoger ligt dan je bovenlichaam is er minder kans op apneus.