Pavor Nocturnus of nachtangsten: de oorzaken, symptomen en hoe je ermee om kunt gaan

Pavor Nocturnus is een slaapstoornis die vooral voorkomt bij kinderen, maar ook zo’n één procent van de volwassenen heeft hier wel eens last van. In dit artikel lees je wat Pavor Nocturnus of nachtangsten precies zijn, hoe je Pavor Nocturnus herkent, wat mogelijke oorzaken zijn en hoe je hiermee omgaat als ouder of partner.

Wat is Pavor Nocturnus?

Pavor Nocturnus wordt ook wel nachtangsten of nachtelijke terreur genoemd. Bij nachtangsten word je ’s nachts plotseling wakker en voel je je erg bang. Soms worden mensen schreeuwend of gillend wakker, maken ze heftige bewegingen of hebben ze hun ogen open terwijl ze nog in slaap zijn. Pavor Nocturnus houdt vaak enkele minuten aan en achteraf herinner je je hier niets van. Deze slaapstoornis komt vooral veel voor bij kinderen, maar kan ook voorkomen bij volwassenen. Vaak gaan kinderen door een fase met nachtangsten en groeien ze er vanzelf overheen.

Het verschil tussen nachtangsten en nachtmerries

Het kan klinken alsof Pavor Nocturnus verglijkbaar is met het hebben van nachtmerries, maar dat is niet zo. Bij een nachtmerrie schrik je ook wakker met een angstig gevoel, maar heb je daarvoor gedroomd. Een nachtmerrie is een vervelende droom, waardoor je met een onprettig gevoel wakker wordt. Bij Pavor Nocturnus gaat er juist geen nachtmerrie aan het wakker schrikken vooraf. Je wordt dus zomaar wakker met een angstig gevoel, zonder dat er een vervelende droom was.

De symptomen van Pavor Nocturnus

Er zijn verschillende symptomen van nachtangsten die je kunt ondervinden. Vrijwel iedereen schrikt plotseling wakker en zit dan rechtop in bed. Je kunt je ogen open hebben terwijl je nog slaapt en vaak schreeuwen of gillen mensen. Andere symptomen zijn het agressief zijn bij een aanraking, het hebben van een versnelde ademhaling, een hoge bloeddruk of zweten. Vaak zijn mensen volledig gedesoriënteerd en herinneren ze zich de volgende nacht niets van de nachtangsten. In sommige gevallen gaat Pavor Nocturnus ook gepaard met slaapwandelen of het uit bed stappen wanneer de nachtelijke terreur optreedt.

De oorzaken van Pavor Nocturnus

Het is niet altijd duidelijk wat de oorzaak van Pavor Nocturnus is. Er zijn wel een aantal mogelijke oorzaken, maar de slaapstoornis kan ook zomaar optreden, zeker bij kinderen. Mogelijke oorzaken van Pavor Nocturnus zijn een onregelmatig slaappatroon of het hebben van een slaapgebrek. Ook stress, koorts, medicijngebruik, alcoholgebruik of drugsgebruik kunnen invloed hebben op je slaap en kunnen ook nachtangsten veroorzaken. In sommige gevallen hangen nachtangsten ook samen met een trauma dat iemand heeft opgelopen en wat nog niet volledig verwerkt is.

De gevolgen van Pavor Nocturnus

Pavor Nocturnus is schadelijk in de zin dat iemand die hier last van heeft geen goede nachtrust heeft. Mensen herinneren zich de volgende dag vaak niet aan de nachtangst, maar hebben hierdoor wel onrustiger geslapen. Je kwaliteit van slaap gaat dus achteruit van Pavor Nocturnus en wanneer je hier vaak last van hebt, kan dit een vermoeid gevoel opleveren overdag. Mensen die bij nachtangsten in paniek wakker schrikken en hierbij heftig bewegen, kunnen zichzelf of een partner verwonden. Let er goed op wat je in je slaapkamer hebt staan, bijvoorbeeld op je nachtkastje. Zo kun je de kans op verwonding verkleinen.

Pavor Nocturnus bij kinderen

Hoewel Pavor Nocturnus ook bij volwassenen kan voorkomen is het een slaapstoornis waar vooral kinderen last van hebben. Nachtangsten komen vooral voor bij kleine kinderen, vanaf dat ze een peuter zijn. Je kind kan hier iedere week last van hebben, maar in sommige gevallen is dat ook iedere nacht of meerdere keren per nacht. Pavor Nocturnus is deels erfelijk en gaat gelukkig vaak vanzelf over. Kinderen gaan dan door een fase heen waarin ze last hebben van nachtangsten, maar groeien daar na een tijd overheen.

Omgaan met Pavor Nocturnus

Pavor Nocturnus kan niet behandeld of genezen worden. De stoornis lijkt heftig voor buitenstaanders, maar degene die hier last van heeft krijgt er weinig van mee. Wel zijn er verschillende dingen die je juist wel of niet moet doen wanneer iemand last heeft van Pavor Nocturnus. Het is belangrijk om als ouder (in het geval van een kind) of partner (in het geval van een volwassene) kalm te blijven. Je kunt degene met nachtangsten het beste met rust laten en wachten tot de Pavor Nocturnus voorbij is. Je kunt niets doen om diegene op dat moment te helpen. De enige reden om in te grijpen, is wanneer iemand zichzelf zou verwonden.

Niet wakker maken

Wanneer iemand last heeft van nachtangsten, is er vaak de verleiding om diegene wakker te maken. De intentie hierbij is goed, omdat er vaak gedacht wordt dat de nachtangst zo stopt. Dit is niet zo en je moet iemand met Pavor Nocturnus juist niet wakker maken. Dit kan de nachtangsten zelf verlengen of verergeren. Zeker ouders willen hun kind vaak wakker maken om te troosten, maar rustig blijven is van groot belang. Wacht tot je kind uit zichzelf wakker wordt en kalmeert, maar probeer dit niet te forceren. Je maakt de Pavor Nocturnus zo alleen maar erger.

Niet troosten

Voor troosten geldt hetzelfde als voor wakker maken: je kunt het beter niet doen. Het is begrijpelijk dat je je kind wil troosten wanneer hij of zij bang is, maar bij Pavor Nocturnus is dat geen goede keuze. Om iemand te troosten, is er vaak fysiek contact en dat maakt iemand met nachtangsten juist banger. Het kan zelfs gebeuren dat iemand agressief reageert op een aanraking. Wanneer de nachtangsten voorbij zijn en iemand er wakker van is geworden, kun je wel proberen om diegene te kalmeren door op rustige toon te praten of met aanrakingen. Wees hiermee voorzichtig en leer gaandeweg wat werkt, want niet iedereen vindt dit prettig.

Zorg voor een veilige omgeving

Wat kan helpen bij Pavor Nocturnus is om een veilige omgeving te creëren. Je haalt scherpe voorwerpen uit de kamer, waarmee iemand zich kan verwonden, of je installeert een traphekje wanneer iemand gaat slaapwandelen. Zo maak je een omgeving waarin degene met nachtangsten zich veilig kan bewegen. Het lost het probleem zelf niet op, maar gaat wel eventuele ongelukken tegen.