Wat narcolepsie precies is en hoe je hier het beste mee om kunt gaan

Zomaar in slaap vallen overdag of plotselinge spierverslapping zou kunnen betekenen dat je last hebt van narcolepsie. Deze lastig te behandelen slaapstoornis komt niet zo vaak voor en dat zorgt ervoor dat er veel onbegrip rondom narcolepsie is. Wat is narcolepsie precies, welke symptomen zijn er en waar wordt narcolepsie door veroorzaakt? In dit artikel lees je alles over narcolepsie. Je leest ook hoe narcolepsie behandeld kan worden en wat je zelf kunt doen om met deze slaapstoornis om te gaan.

Wat is narcolepsie?

Narcolepsie is een slaapstoornis waarbij mensen last hebben van een onweerstaanbare behoefte om te slapen en hierbij zomaar in slaap vallen overdag. Je kunt vrijwel niets tegen deze slaapaanvallen doen en kunt hierdoor op ongewenste momenten in slaap vallen. Dit kan lastig zijn op je werk of voor je sociale leven. De drang om te slapen komt ook voor wanneer je ’s nachts voldoende slaapt. Het komt vaak voor dat mensen met narcolepsie ’s nachts niet goed slapen en vaak wakker worden, maar dat hoeft niet zo te zijn. Narcolepsie is genetisch bepaald en lastig te behandelen.

De symptomen van narcolepsie

Het duidelijkste symptoom van narcolepsie is het hebben van slaapaanvallen overdag. Je voelt je extreem slaperig en kunt de slaap niet tegenhouden, waardoor je in slaap valt. Een ander duidelijk symptoom van narcolepsie is kataplexie, wat plotselinge spierverslapping is. Dit wordt veroorzaakt door emoties zoals hard lachen of boosheid. Bij deze emoties verslappen alle spieren, zak je door je knieën en kun je niet meer bewegen. Je bent je ervan bewust dat dit gebeurt, maar kunt er niets tegen doen. Bij narcolepsie komen vaak ook levensechte dromen, slaapverlamming en een verstoord slaapritme voor.

De oorzaken van narcolepsie

Narcolepsie wordt veroorzaakt door het ontbreken van bepaalde stoffen in de hersenen. Normaal gesproken maken je hersenen hypocretine of orexine aan, maar bij mensen met narcolepsie wordt deze stof niet aangemaakt. De slaapstoornis narcolepsie treedt meestal op tussen het 15e en 30ste levensjaar en komt dus vrijwel niet voor bij kinderen. Waarom deze stofjes opeens niet meer worden aangemaakt in de hersenen is niet bekend. Vaak hangt het ontbreken van hypocretine of orexine samen met een auto-immuunziekte, waardoor het afweersysteem wordt aangevallen en de stofjes niet aangemaakt worden.

De gevolgen van narcolepsie

Narcolepsie heeft ingrijpende gevolgen op je leven. Niet alleen kun je er fysieke klachten door krijgen, bijvoorbeeld door een val veroorzaakt door de plotselinge spierverslapping. Ook op emotioneel en sociaal vlak heeft narcolepsie veel impact. Vaak in slaap vallen op je werk of tijdens sociale gelegenheden kan het doen lijken alsof je lui of verveeld bent, wat helemaal niet het geval is. Sommige mensen hebben meer moeite met sociale gelegenheden door hun narcolepsie, omdat ze bang zijn om in slaap te vallen. Narcolepsie gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals concentratieproblemen en angststoornissen.

De behandeling van narcolepsie

Helaas kan narcolepsie niet genezen worden. Het ontbrekende stofje hypocretine in de hersenen kan niet worden toegediend en daarom kan het probleem niet opgelost worden. De behandeling van narcolepsie richt zich op het onder controle krijgen van de symptomen, met name door medicijnen. Deze kunnen helpen tegen de spierverslapping, de dromen en het in slaap vallen op ongewenste momenten. Narcolepsie kan niet altijd geheel onder controle gekregen worden en sommige mensen blijven ook bij medicijngebruik een deel van de klachten ervaren.

Omgaan met narcolepsie

Omdat narcolepsie niet genezen kan worden en ook niet altijd helemaal gecontroleerd kan worden, is het belangrijk om te leren hoe je om kunt gaan met deze slaapstoornis. Net als bij alle andere slaapstoornissen is het belangrijk om hier met je huisarts over te praten, zodat jullie de beste behandeling kunnen bepalen. Ook zijn er dingen die je zelf kunt doen om je klachten te verminderen of om te leren om hier beter mee om te gaan. Het is belangrijk om te communiceren over je slaapstoornis, om een ritme aan te houden, om aanpassingen op je werk of school te doen en om een gezonde leefstijl aan te houden.

Communiceer over je narcolepsie

Het is ontzettend belangrijk om met je omgeving over je narcolepsie te communiceren. Zo zullen mensen je beter begrijpen en kunnen ze je eventueel ook helpen wanneer dit nodig is. Daarnaast voorkom je onbegrip door communicatie. Mensen begrijpen waarom je plotseling in slaap valt en zullen je dus niet als ongeïnteresseerd of lui zien.

Zorg voor een vast ritme

Een vast ritme kan je helpen om je narcolepsie beter onder controle te krijgen. Dit bekent dat je op vaste tijden gaat slapen en wakker wordt, maar ook dat je overdag dutjes inplant. Dit kan je helpen om minder vaak ongewenst in slaap te vallen. Voor iedereen verschilt het hoeveel dutjes die nodig zijn en hoelang deze moeten duren. Hiermee kun je experimenteren tot je een goed ritme hebt gevonden.

Aanpassingen op je werk of school

Communiceren over je narcolepsie met je sociale kring is belangrijk, maar zeker ook op je werk of school moet je hierover praten. Dit zorgt voor begrip bij collega’s, je werkgever, klasgenoten of docenten. Eventueel kun je vragen om een aangepast werkschema, zodat je tussendoor dutjes kunt doen. Ook kun je proberen om vaak te wisselen van taak. Monotone activiteiten verhogen de kans op zomaar in slaap vallen en daarom doe je er goed aan om regelmatig te wisselen van taak.

Gezonde leefstijl

Een gezonde leefstijl is belangrijk voor iedereen, maar zeker wanneer je last hebt van narcolepsie. Veel koolhydraten of suikers kunnen ervoor zorgen dat je slaperig wordt. Daarom kun je snoep en maaltijden met veel koolhydraten beter vermijden. Het is verleidelijk om cafeïne te consumeren om je vermoeidheid tegen te gaan, maar dat kan er ook voor zorgen dat je ’s nachts niet goed kunt slapen. Wees hier dus voorzichtig mee. Verder kun je zorgen voor voldoende lichaamsbeweging, waarbij je naar je lichaam luistert. Bewegen is goed, maar hierin doorslaan kan juist voor vermoeidheid zorgen.