Last van nachtmerries: mogelijke oorzaken en wat je er tegen kunt doen

Badend in het zweet wakker worden na een nachtmerrie is onprettig en dat maak je het liefste niet vaak mee. Het is normaal om af en toe een nachtmerrie te hebben, maar wanneer je hier wekelijks of zelfs dagelijks last van hebt, is het een slaapprobleem. Het is belangrijk om de oorzaak van de nachtmerries te achterhalen, zodat je er iets aan kunt doen. Nachtmerries zijn namelijk slechts een symptoom en niet het probleem zelf. In dit artikel lees je meer over de slaapcyclus, de mogelijke oorzaken van nachtmerries en hoe je het beste met nachtmerries om kunt gaan.

Wat zijn nachtmerries?

Iedereen droomt in zijn slaap, maar lang niet iedereen herinnert zich aan zijn dromen. Bij gewone dromen kan het zijn dat je hier niets van merkt, terwijl je van een nachtmerrie vaak wakker schrikt. Een nachtmerrie is een enge droom waar je je angstig, hulpeloos of machteloos door voelt. Je wordt wakker op het engste moment van de droom, bijvoorbeeld op het moment waarop je verdrinkt of je achtervolger je te pakken krijgt. Je schrikt wakker, zweet vaak en voelt je paniekerig. Op het moment waarop je wakker wordt, herinner je je meestal aan (een deel van) de enge droom.

De fasen van de slaapcyclus

Om nachtmerries beter te kunnen begrijpen, is het belangrijk dat je de slaapcyclus begrijpt. De slaapcyclus duurt zo’n negentig minuten en bestaat uit vijf fasen. Tijdens de inslaapfase val je in slaap en er zitten zo’n vijf minuten tussen het moment van indommelen en inslapen. Vervolgens slaap je zo’n half uur licht en dan volgt de overgangsfase naar de diepe slaap, die zo’n vijf minuten duurt. De diepte slaap is ongeveer twintig minuten en zorgt ervoor dat je fysiek rust en herstelt. De vijfde en laatste fase is de droomslaap van ongeveer een kwartier.

De droomfase

Omdat de droomfase de fase is waarin je droomt, is dit ook de fase waarin nachtmerries voorkomen. Je hersenen zijn erg actief in deze fase en je hartritme en ademhaling zijn onregelmatig. In deze droomfase verwerk je informatie en wordt deze deels opgeslagen in het langetermijngeheugen. De droomfase is een belangrijke fase, omdat deze nodig is om geestelijk en lichamelijk volledig te herstellen. Na de droomfase wordt je, vaak onbewust, kort wakker voordat de cyclus opnieuw begint. Bij een nachtmerrie schrik je wakker en duurt het vaak veel langer voordat je weer in slaap komt.

Oorzaken van nachtmerries

Nachtmerries kunnen verschillende oorzaken hebben en om je nachtmerries beter te begrijpen, is het belangrijk om deze oorzaak te achterhalen. Stress of trauma kan ’s nachts bijvoorbeeld vertalen naar nachtmerries. De nachtmerries komen zowel bij volwassenen als kinderen voor, maar zijn frequenter bij kinderen. Dit komt omdat kinderen veel meer indrukken te verwerken krijgen dagelijks. Nachtmerries komen normaal gesproken niet vaker dan eens per jaar voor, dus wanneer je hier wekelijks of dagelijks last van hebt, is er waarschijnlijk een onderliggende reden.

Nachtmerries door stress of trauma

Stress en trauma zijn de meest voorkomende oorzaken van nachtmerries. In periodes waarin je veel stress ervaart, hebben je hersenen een hoop te verwerken ’s nachts. Veel stress op je werk of in je privéleven kan dan ook leiden tot nachtmerries. Ook faalangst of onzekerheid kan een oorzaak zijn. Wanneer je terugkerende nachtmerries hebt, kan dat vaak gekoppeld worden aan een onverwerkt trauma. Je beleeft je trauma iedere keer opnieuw in je slaap en dit stopt pas wanneer je je trauma verwerkt hebt.

Nachtmerries door slaaptekort

Nachtmerries zijn nauw verbonden aan een slaaptekort. Wanneer je veel nachtmerries hebt kun je slaapproblemen krijgen, maar ook door slaapproblemen kunnen juist nachtmerries ontstaan. Dit kan een vicieuze cirkel worden waar je lastig uit komt. Probeer om tijdig naar bed te gaan en ontspannen te gaan liggen. Dit doe je door een stukje te lezen in bed of door yoga en meditatie. Nachtmerries kunnen ook veroorzaakt worden door een veranderende hormoonbalans tijdens een zwangerschap, door medicijngebruik of door alcoholconsumptie.

Nachtmerries voorkomen of verminderen

Het is goed om te weten waar je nachtmerries vandaan komen, omdat je zo de oorzaak aan kunt pakken. In sommige gevallen, zoals tijdelijke stress of bij een zwangerschap, weet je dat de nachtmerries vanzelf weer stoppen. Wanneer je chronische stress hebt of een trauma gaan de nachtmerries niet vanzelf over en is het aan jou om er iets aan te doen. Je kunt ervoor kiezen om de oorzaak van je probleem aan te pakken en tegelijkertijd de onderstaande tips toe te passen.

Praat erover

Bij nachtmerries kan het helpen om over je dromen te praten. Vertel aan vrienden of familie wat je ’s nachts droomt en waarom je denkt dat je deze dromen hebt. Erover praten kan zorgen voor opluchting en voor begrip. Misschien ben je niet de enige met nachtmerries en herkennen mensen zich hierin. Deze opluchting helpt je om rustiger te gaan slapen en zo is de kans kleiner dat je opnieuw een nachtmerrie krijgt. Liever niet met iemand praten? Dan schrijf je je nachtmerrie op en vervang je het vervelende einde door een goed einde.

Ontspannen naar bed

Omdat nachtmerries vaak voortkomen uit stress, is het goed om zo ontspannen mogelijk naar bed te gaan. Dit verkleint de kans op nachtmerries. Dit doe je door een fijne routine voor jezelf te creëren in de avond. Dit kan een warme douche zijn, een luchtige tv-serie, een yogasessie of ademhalingsoefeningen voor het slapengaan. Door verschillende routines uit te proberen, merk je waar je je het meest ontspannen door voelt voor het slapengaan.

Hulp zoeken

Lukt slapen niet meer goed en wordt je dagelijks met nachtmerries geconfronteerd? Dan is het belangrijk om hulp te zoeken. Ga langs bij de huisarts om je probleem te bespreken en waarschijnlijk krijg je dan een doorverwijzing naar een therapeut of psycholoog. Samen met hem of haar kun je over je nachtmerries en onderliggende oorzaken praten. Dit kan helpen om trauma te verwerken of om te leren om beter om te gaan met stress. De nachtmerries zijn namelijk altijd een symptoom van een groter probleem.