Niet kunnen slapen: oorzaken & tips om dit te voorkomen
Niet kunnen slapen, iedereen heeft er wel eens last van. Het is normaal om hier af en toe last van te hebben, maar wanneer je regelmatig niet kunt slapen, kan dat duiden op een slaapprobleem. Je ligt bijvoorbeeld vaak ’s avonds te draaien in bed zonder slaap te kunnen vatten of je komt maar moeilijk in slaap wanneer je ’s nachts wakker wordt. Er zijn verschillende oorzaken voor het niet kunnen slapen en voor iedere oorzaak zijn er tips die je kunnen helpen om hier minder last van te hebben.
Moe zijn, maar niet kunnen slapen
Wanneer je moe bent, voel je een gebrek aan energie en heb je het gevoel dat je lichamelijk uitgeput bent. Taken die normaal relatief makkelijk zijn, kosten je meer moeite wanneer je vermoeid bent. Voel je je moe, maar kun je niet in slaap komen? Vaak komt dat doordat je te druk bezig bent in je hoofd. Je maakt je bijvoorbeeld zorgen over iets of je hebt niet voldoende tijd genomen om te ontspannen na een lange dag. Omdat het in je hoofd nog zo druk is, kan je maar moeilijk in slaap komen.
Tip: een rustige routine ‘s avonds
Bij moeite met in slaap vallen, zijn er tips die je kunt toepassen om dit te verbeteren. Het is belangrijk om ’s avonds een rustige routine te hebben, waar je van ontspant en waarvan je rust in je hoofd krijgt. Je kunt bijvoorbeeld een rustige yogasessie doen, mediteren voordat je naar bed gaan, een stukje in je boek lezen, of een korte wandeling maken voor je gaat slapen. Probeer een routine te vinden die je ontspant, zodat je met een relaxt gevoel naar bed gaat. Het helpt je lichaam ook om iedere dag op hetzelfde tijdstip te gaan slapen en op hetzelfde tijdstip op te staan.
Tip: gebruik geen schermen voor je naar bed gaat
Het gebruik van schermen kan ervoor zorgen dat je moeilijk in slaap kunt vallen. Dit kan bijvoorbeeld gaan om telefoongebruik, tablets of het scherm van je laptop. Het blauwe licht van je scherm zorgt ervoor dat de productie van melatonine, het slaaphormoon, onderdrukt wordt. Je lichaam produceert geen melatonine tot je in bed gaat liggen en dan duurt het nog een hele tijd voordat je echt in slaap kunt vallen. Door ervoor te zorgen dat je één of twee uur voor het slapengaan geen schermen meer gebruikt, geef je je lichaam de kans om melatonine aan te maken.
’s Nachts wakker worden en niet meer kunnen slapen
Er zijn verschillende redenen waarom je ’s nachts wakker wordt en niet meer kunt slapen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je last hebt van nachtmerries, waardoor je angstig wakker wordt en moeilijk weer in slaap komt. Ook ongezonde leefgewoontes kunnen ervoor zorgen dat je niet goed slaapt. Dit kan bijvoorbeeld door alcoholgebruik komen, maar ook door tot te laat met beeldschermen te werken. Wanneer je slaapritme eenmaal verstoord is en je vaak om dezelfde tijd wakker wordt ’s nachts, kan dat erg frustrerend zijn. Die frustratie zorgt ervoor dat in slaap vallen nog lastiger wordt.
Tip: vermijd cafeïne
Cafeïne zit in dranken zoals koffie, thee, energydrink of cola. Het zorgt ervoor dat je een boost energie krijgt en dat kan fijn zijn in de ochtend of vroege middag. Wanneer je teveel cafeïne consumeert of dit te laat op de dag doet, kan dit een negatief effect op je slaapritme hebben. Probeer er daarom voor te zorgen dat je na vijf of zes uur ’s middags geen cafeïne meer consumeert. Ook wanneer je door de dag heen veel cafeïne gebruikt, kan het verstandig zijn om iets te minderen. Je kunt dit een tijd lang uitproberen om te zien of dit een positief effect op je nachtrust heeft.
Niet kunnen slapen door stress
Een oorzaak voor niet kunnen slapen die vaak voorkomt is stress. Wanneer je stress ervaart, kun je vaak niet goed tot rust komen. Je blijft ’s avonds piekeren over je werk, je gezin of een andere stressvolle situatie waar je mee te maken hebt. De stress zorgt ervoor dat je lichaam gespannen is en om te kunnen slapen is het juist belangrijk dat je ontspannen bent. Tijdelijke stress kan ervoor zorgen dat je tijdelijk minder goed slaapt, wat vervelend is, maar waarvan je ook weet dat het snel voorbij gaat. Bij chronische stress is het belangrijk om hulp te zoeken.
Tip: praat erover
Wat kan helpen wanneer je veel stress ervaart, waardoor je niet kunt slapen, is om erover te praten. Vertel aan een vriend, vriendin of familielid waar je mee zit. Het kan goed doen om je verhaal te vertellen en uit te leggen hoe je je voelt aan iemand die een luisterend oor biedt. Soms kan die opluchting al helpen om beter te kunnen slapen. Wanneer je liever niet met iemand praat, kun je er ook voor kiezen om op te schrijven hoe je je voelt. Merk je dat de stress niet minder wordt en je steeds slechter slaapt? Schakel dan je huisarts in.
Nachten lang niet kunnen slapen
Nachtenlang niet kunnen slapen heeft een enorme impact op je lichaam. Deze slaapstoornis wordt ook wel insomnia genoemd en beïnvloedt je dagelijkse leven. Er zijn verschillende oorzaken mogelijk, zoals langdurige stress of een emotionele gebeurtenis. Vaak begint het met een aantal nachten slecht slapen, waardoor je je druk gaat maken over niet kunnen slapen. Deze zorgen hebben een negatief effect op in slaap vallen en zo beland je in een vicieuze cirkel waar je moeilijk uit komt.
Tip: ga naar de huisarts
Bij insomnia is het verstandig om met je huisarts te praten. Deze slaapstoornis beïnvloedt je leven namelijk zodanig dat het lastig is om goed te functioneren. Je huisarts kan je verder helpen met adviezen of eventueel een doorverwijzing naar een psycholoog of therapeut. De beste aanpak bij insomnia hangt af van de oorzaak. Wanneer de oorzaak psychisch is, kan het bijvoorbeeld helpen om met iemand te praten en om je trauma te verwerken. Ook bij stress kan je huisarts verschillende oplossingen aandragen om de stress te verminderen.